2018

Rok 2018 Rokiem 100-lecia Niepodległości Polski oraz 100-lecia Powstania Wielkopolskiego. Udziału Sokolstwa Polskiego w walkach o Niepodległość Polski. Rok 2018 jest Rokiem 100-lecia Niepodległości Polski. Sokolstwo Polskie zapisało się złotymi zgłoskami w walkach o Niepodległość Polski.

O. Eustachy Rakoczy 75-lecie urodzin 2018

Paulin o. prof. Eustachy Rakoczy, jasnogórski kapelan Żołnierzy Niepodległości, patriota, wychowawca pokoleń, obchodził jubileusz 75. rocznicy urodzin. Dzielnica Kujawsko Pomorska Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce Uchwałą z dnia 9 marca 2002 roku „nadała zaszczytny tytuł Członka Honorowego Szanownemu Druhowi O. Eustachemu Rakoczemu ZP za wybitne zasługi w walce o niepodległość Polski podczas patriotycznych i wolnościowych działań ruchu „Solidarność” 1980-1989 oraz wspieranie Sokolstwa Polskiego, a także za szczególnie wzorową służbę publiczną, obronę tradycji narodowej i państwowej oraz pełnienie zaszczytnej funkcji Kapelana Żołnierzy Niepodległości”. Czołem Drogi Druhu !!! Druh Andrzej Bogucki, 26.02.2018 r.

Sokoli na uroczystościach Bydgoskiego Marca 1981-2018

Delegacja Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” II Bydgoszcz – Fordon im. gen. Józefa Hallera, na zaproszenie Wojewody Kujawsko – Pomorskiego Mikołaja Bogdanowicza, uczestniczyła 19 marca 2018 r. w uroczystych Obchodach 37. Rocznicy Bydgoskiego 19 Marca 1981 r. Obchody zostały doskonale zorganizowane. Przybyło dużo gości spoza Bydgoszczy, w tym Piotr Duda przewodniczący NSZZ „Solidarność”. Obchody Bydgoskiego Marca rozpoczęto przed kamienicą przy ul. Dworcowej 87, gdzie 37 lat temu miał miejsce strajk chłopski. Pod tablicą upamiętniającą wydarzenia z 1981 r. zostały złożone kwiaty. Następnie uczestnicy przemaszerowali do kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła  przy pl. Wolności, gdzie uroczystą Mszę św. odprawił ks. biskup Jan Tyrawa, ordynariusz bydgoski. Pod pomnikiem Bydgoskiego Marca 1981 r., przed urzędem wojewódzkim, złożono kwiaty uczczono pamięć działaczy solidarnościowej opozycji antykomunistycznej.  Sali konferencyjnej nadano imię Bydgoskiego Marca 1981 r. , którą m. in. odsłonił druh Stefan Pastuszewski, jeden z czołowych działaczy podziemia antykomunistycznego w Bydgoszczy, członek honorowy Dzielnicy Kujawsko – Pomorskiej ZTG „Sokół” w Polsce. Podczas uroczystości druh Stefan Pastuszewski został odznaczony przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. List Andrzeja Dudy Prezydenta RP do uczestników obchodów 37. rocznicy Bydgoskiego Marca odczytała przybyła na uroczystości minister Halina Szymańska. Prezydent RP m. in. napisał:  „(…) Wspominamy dziś te wydarzenia, myśląc z wdzięcznością o ich bohaterach, którzy odważnie stanęli w obronie praw obywatelskich. Ale myślimy też o przyszłości. O tym, że ideały i wartości, które legły u podstaw Bydgoskiego Marca, winny nam przyświecać również dzisiaj, gdy kładziemy fundamenty pod budowę nowoczesnego państwa, Polski dwudziestego pierwszego wieku. Że solidarność, zdolność do podejmowania wyzwań, świadomość wspólnoty, choć w innych, zmienionych warunkach, wciąż zachowuje swoją doniosłość. W roku narodowych obchodów stulecia odzyskania niepodległości myślimy o tym, że wolna i niepodległa Polska to nasze wspólne dzieło, dzieło pokoleń Polaków, którzy z zaangażowaniem i w poczuciu odpowiedzialności budowali jej pomyślność. O to walczyli również bohaterowie Bydgoskiego Marca. Niech ich postawa będzie dla nas przykładem i inspiracją do wspólnej pracy dla dobra naszej Ojczyzny (…)”. Gościem honorowym uroczystości był Piotr Duda, który pięknie przypomniał o znaczeniu Bydgoskiego Marca i o tym, że NSZZ Solidarność jest spadkobiercą wolnościowych dążeń Polaków. Powiedział: „To był ten krok milowy, ta kropka nad „i” że władza się ugięła i w maju 81 zarejestrowała Związek Zawodowy „Solidarność” Rolników Indywidualnych”.  Podczas uroczystości delegacja bydgoskich sokołów miała możliwość porozmawiania z przewodniczącym Piotrem Dudą. To człowiek z odważnym charakterem, ogromną wiedzą i wielką charyzmą. Sokoli podyskutowali m. in. o wojsku, ponieważ Piotr Duda miał jak zawsze wpiętą w klapę marynarki odznakę skoczka desantu powietrznego czerwonych beretów. Nosi tą odznakę z dumą, jak podkreślił mieliśmy jedną armię wtedy ludowe Wojsko Polskie. Innej armii Polska nie miała. Prezes Andrzej Bogucki, w rozmowie z Piotrem Dudą, także wspomniał o swoim osobistym doświadczeniu i znaczeniu wyszkolenia, które zdobył podczas służby w desancie morskim w popularnych niebieskich beretach. Czyli spotkali się dwaj uczestnicy polskich elitarnych wojsk desantowych. Prezes poinformował przewodniczącego Piotra Dudę o działających Polowych Drużynach Sokolich. W Kujawsko – Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim po uroczystościach została wyłożona Księga Pamiątkowa 100-lecia Niepodległości Polski. W imieniu własnym i sokołów polskich wpisu dokonał prezes Andrzej Bogucki, ku chwale Rzeczpospolitej i pamięci sokołów jaki mieli wielki wkład w uzyskanie przez Polskę Niepodległości. Uroczystości zakończył koncert "Kolęda Nocka" Ernesta Brylla i Wojciecha Trzcińskiego w Filharmonii Pomorskiej.

Rada Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy -  kadencja 2018-2022

Rada Muzeum przy Muzeum Wojsk Lądowych działa na podstawie art. 11 ustawy z dnia 21 listopada 1996 roku o muzeach (Dz.U. z 1997r., nr 5, poz. 24, z późn. zm.). SKŁAD RADY:  Zgodnie z decyzją nr 106/DEKiD Ministra Obrony Narodowej z dn. 23 maja 2018 roku w skład Rady Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy na kadencje 2018-2022 weszli: prof. dr hab. Albert Kotowski,  prof. dr hab. Włodzimierz Jastrzębski, dr hab. Michał Woźniak, dr hab. Paweł Hut, dr Andrzej Bogucki, dr Patryk Tomaszewski, dr Stefan Pastuszewski, ppłk Witold Kropkowski, kpt. dr Piotr Ochociński. (BB).

Druh Jerzy Prusiński (1937-2018)

Druh Jerzy Prusiński urodził się w Bydgoszczy 23 kwietnia 1937 r. Dorastał w bardzo trudnych latach II wojny światowej i stalinizmu. W 1954 roku ukończył Technikum Mechaniczne w Bydgoszczy, skąd został nakazem pracy skierowany do Zielonej Góry. Studiował na Politechnice Szczecińskiej. Posiadał wykształcenie wyższe, z zawodu był inżynierem – mechanikiem. Pracował jako projektant w różnych zakładach przemysłowych, m. in. w Bydgoszczy w „Instal-Eko-Projekt”, gdzie pełnił funkcję dyrektora, przed emeryturą pracował w Biurze Projektów „Biprokabel” jako główny projektant. Od 1976 roku był wieloletnim działaczem, wiceprezesem oraz czynnym zawodnikiem sekcji tenisa ziemnego Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej „Śródmieście”, wielokrotnym mistrzem Bydgoszczy i województwa bydgoskiego potem województwa kujawsko - pomorskiego w tenisie ziemnym, 4-krotnym wicemistrzem Polski. Kochał sport i rekreację, przyrodę i zwierzęta. Do końca życia był sprawnym ziemnym tenisistą. Uprawiał też tenis stołowy. Był mistrzem, trenerem i instruktorem dla młodzieży sokolej. W dniu 20.10.1994 r. wstąpił do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” II Bydgoszcz – Fordon im. gen. Józefa Hallera. Po 2007 r. był równolegle członkiem Towarzystwa Tenisowego „Sokół – Bajka” w bydgoskiej dzielnicy Fordon. Był członkiem Komendy sławnego IX. Zlotu Sokolstwa Polskiego – Bydgoszcz 2000. Przez 25 lat współorganizował, razem z druhami Andrzejem Boguckim i  Jerzym Bonieckim, liczne turnieje tenisa ziemnego, które odbywały się na sokolich kortach na Osiedlu Bajka. Szkolił liczną młodzież sokolą i z różnych szkół fordońskich. Sędziował liczne zawody tenisowe. Mianowany na stopień oficerski p. por. rez. Wojska Polskiego. W Bydgoszczy i w krajowym środowisku tenisistów był osobą znaną, lubianą i szanowaną. Druh Jerzy Prusiński był również członkiem, aktywnym działaczem i prezesem (w 2013 r.) Bydgoskiego Klubu Przyjaciół Zwierząt „Animals”, któremu w ostatnich latach poświęcił wiele swego czasu i oddania - szczególnie na rzecz porzuconych zwierząt. Dla rodziny i przyjaciół był przede wszystkim człowiekiem o wielkim sercu, był ojcem, dziadkiem, teściem, przyjacielem i druhem sokolim, na którego zawsze można było liczyć, był powiernikiem dla osób, którzy potrzebowały wsparcia. Za swoją działalność społeczną był wielokrotnie wyróżniany i odznaczony: Srebrnym Krzyżem Zasługi RP, Medalem za Zasługi dla Rozwoju Sportu i Rekreacji, Złotą Odznaką Zasłużony Dla Sportu - nadaną przez Ministra Sportu, Medalem Prezydenta Miasta Bydgoszczy za zasługi dla Miasta Bydgoszczy, Złotą oznaką TKKF. Druh Jerzy Prusiński zmarł 22 marca 2018 r. w Bydgoszczy. Ceremonia pogrzebowa odbyła się dnia 24 marca 2018 r. Został pochowany  na cmentarzu komunalnym przy ul. Kcyńskiej w Bydgoszczy. Żegnaj Drogi Druhu !!! Czołem !!! Andrzej Bogucki.

Bydgoszcz: Tablica Romana Dmowskiego na stulecie niepodległości

W czwartek 26 kwietnia zawiązał się komitet obywatelski na rzecz upamiętnienia Romana Dmowskiego w Bydgoszczy. Za podstawowy kierunek działania uznano ufundowanie tablicy pamiątkowej poświęconej temu wielkiemu Polakowi, współtwórcy niepodległej Polski. Roman Dmowski – założyciel Komitetu Narodowego Polski w Paryżu, który był uznany przez państwa za oficjalne przedstawicielstwo Polski oraz współtwórca błękitnej armii – to postać której zawdzięczamy wiele, szczególnie na Kujawach i Pomorzu. Dmowski wraz Ignacym Janem Paderewskim negocjowali traktat pokojowy ustanawiający nowy ład wersalski w Europie. Na mocy tamtych postanowień Bydgoszcz 20 stycznia 1920 roku wróciła do granic Polski. Dmowski do dzisiaj w Bydgoszczy nie ma nawet skromnej tablicy pamiątkowej, stąd też pojawiła się inicjatywa ufundowania tablicy, będącej wyrazem wdzięczności za niepodległą Polskę. W to dzieło zaangażowali się m.in.: radni województwa Andrzej Walkowiak i Michał Krzemkowski, radna Grażyna Szabelska, radny powiatu bydgoskiego Adam Ryfa, dr Marek Szymaniak z Muzeum II Wojny Światowej, czy dr Andrzej Bogucki oraz Młodzież Wszechpolska i skromna osoba pisząca niniejszą publikację (Łukasz Religa). Na spotkaniu inaugurującym komitet omówiono aspekty historyczne, wspomniano o wizycie Romana Dmowskiego 3 kwietnia 1927 roku w nieistniejącej już Resursie Kupieckiej. Następnie dyskutowano o potencjalnych lokalizacji tablicy i zobowiązano członków komitetu do wystąpienie z zapytaniem o zgody do właścicieli budynków. Poruszono również potrzebę organizacji konferencji promujących dorobek polityczny Romana Dmowskiego w drodze do polskiej niepodległości, w tym również potrzebę zorganizowania w Bydgoszczy obchodów 99-tej rocznicy podpisania traktatu wersalskiego, która przypadnie 28 czerwca. Łukasz Religa – Portal Kujawski 28.04.2018 r. 

Druh Stanisław Wojtasiewicz (1937-2018)

ŚP Druh Stanisław Wojtasiewicz urodził sie w 1937 w Gorlicach. Tam też mieszkał i uczęszczał do szkoły podstawowej i średniej. Również tam pracował jakiś okres czasu w Gorlickiej Fabryce Maszyn Górniczych. Później przyjechał do Poznania i podjął studia na Politechnice Poznańskiej na Wydziale Maszyn Roboczych i Transportu, gdzie prowadził wykłady do roku 1977, w Katedrze Podstaw Konstrukcji Maszyn  jako pracownik naukowo - dydaktyczny. Następnie zatrudnił się w POLCargo - Warszawa i jako jej inspektor techniczno - księgowy kontrolował jej oddziały w całym kraju. Kontrolował też na zlecenie inne istotne przedsiębiorstwa gdyż oprócz tytułu mgr inż. mechanika posiadał uprawnienia rewidenta księgowego. Zawsze był bardzo prokościelny, związany z Radiem Maryja później z Rodziną Polska a potem z Ligą Polskich Rodzin. Uczestniczył bardzo aktywnie w co miesięcznych marszach Krucjaty Różańcowej, miesięcznicach smoleńskich, wszelkich obchodach patriotycznych związanych z rocznicami powstań narodowowyzwoleńczych, bitew, kultem dla AK, NSZ, NZW, WiN oraz ostatnio Żołnierzy Niezłomnych. Brał aktywny udział w tych obchodach bardzo często jako pocztowy sztandaru Sokoła i to prawie do samego końca życia. Do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Poznaniu wstąpił w 2000 r. i tu również wyróżniał swoim ponad przeciętnym zaangażowaniem. Dlatego też ostatecznie szybko trafił do Zarządu Gniazda Rataje w którym do końca życia pełnił funkcje skarbnika. Aktywnie uczestniczył we wszelkich wyjazdach na zaproszenie innych Gniazd Sokolich. Uczestniczył w  2012 r. w XV. Wszechsokolskim Zlocie w Pradze. Był też naszym łącznikiem m. in. z Gniazdami z Bydgoszczy - Fordonu, Gniewkowa, Gorlic, Sanoka, Zgierza, Kruszyna i innymi. Współdziałał naukowo z Centrum Informacji Naukowej Sokolstwa Polskiego w Bydgoszczy. Ponadto przez rok od 8.12.2012 był członkiem Zarządu Związku Towarzystw Gimnastycznych w Polsce, wówczas reprezentował Związek Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce na uroczystościach pogrzebowych Prymasa Polski Kardynała Józefa Glempa – członka honorowego Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce. Mieszkał sam i dlatego też umarł prawdopodobnie w trakcie snu w samotności, co ustalono w dniu 1.06.2018 r. ŚP Druh Stanisław Wojtasiewicz był niskiego wzrostu, ale za to posiadał bardzo wielkiego Sokolego Ducha. Ceremonia  pogrzebowa odbędzie się w dniu13.06.2018r.  (środa),  na cmentarzu parafii p. w. św. Barbary w Luboniu k/Poznania (Żabikowo) ul. Cmentarna (Kostnica od ul. Traugutta), która  poprzedzona będzie Mszą św. o godz. 13.00, w Kościele pw. św. Jana Pawła II, 62-030 Luboń ul. Źródlana 4/21. Wieczny odpoczynek racz mu dać Panie, a światłość wiekuista niechaj mu świeci, niech odpoczywa w pokoju wiecznym. Amen.

Zarząd Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” Poznań – Rataje.

Zmarł Druh Antoni Marcinek (1934-2018)

Zmarł jeden z najwybitniejszych Sokołów Polskich. Członek konspiracji Sokolstwa Polskiego 1939-1988, oddany, zasłużony działacz Sokolstwa Polskiego 1989-2018, działacz władz Związku Towarzystw Gimnastycznych "Sokół" w Polsce, prezes TG "Sokół" w Bukówcu Górnym. Pełnił funkcję jako delegat na Zjazdy Rady Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce. Druh Antoni Marcinek w  2007 r. został wybrany w skład - Sądu Honorowego ZTG „Sokół” w Polsce. Spoczywaj w Pokoju. Rodzinie, Przyjaciołom i Znajomym składamy Kondolencje. Odszedł nasz niezwykle zaangażowany Druh Przyjaciel Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" II Bydgoszcz - Fordon im. gen. Józefa Hallera. Życie Twoich wiernych, o Panie, zmienia się, ale się nie kończy. I gdy rozpadnie się dom doczesnej pielgrzymki, znajdą przygotowane w niebie wieczne mieszkanie. Wieczny odpoczynek racz Mu dać, Panie, a światłość wiekuista niechaj Mu świeci.. Niech odpoczywa w pokoju. Amen. Druh Andrzej Bogucki, Bydgoszcz 25.06.2018 r.

Zmarł Druh Antoni Marcinek (1934-2018). W wieku 83 lat zmarł Antoni Marcinek, wieloletni działacz Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Bukówcu Górnym. Należał do grono najbardziej oddanych działaczy w kraju. Urodził się 25 grudnia 1934 r. w rodzinie Ludwika Marcinka i Gertrudy z domu Urbańczak. Ojciec, który przed II wojną światową pełnił funkcję naczelnika Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Bukówcu Górnym, jako pierwszy opowiedział mu o „Sokole”. Jego mottem życiowym było wyniesione z domu hasło Bóg-Honor-Ojczyzna, które starał się wcielać w życie każdego dnia. W 1953 r. zdobył średnie wykształcenie kończąc Szkołę Handlową w Lesznie. Od najmłodszych lat udzielał się społecznie. Przez wiele lat pracował jako księgowy, w tym czasie prowadził społecznie świetlicę i bibliotekę zakładową przy Państwowym Ośrodku Maszynowym w Krzycku Wielkim. Przez kilka lat prowadził Kino Szarotka i kawiarnię. W 1959 r. poślubił Annę, z którą miał trzech synów (Wojciecha, Pawła i Szymona). Przez wiele lat współpracował z dyrekcją Szkoły Podstawowej w Bukówcu Górnym (obecnie Szkoła Podstawowa im. ks. Teodora Kurpisza w Bukówcu Górnym) oraz z miejscowym proboszczem ks. Janem Górnym przy organizacji dziesiątek wydarzeń i uroczystości. W latach 1994-2002 był radnym gminy Włoszakowice. Mimo to nigdy nie należał do żadnej partii politycznej. W 1990 r. był jednym ze współzałożycieli reaktywowanego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Bukówcu Górnym. W latach 1991-1997 pełnił funkcję prezesa gniazda, w następnych latach był zastępcą, a przez ostatnie lata skarbnikiem i głównym księgowym TG „Sokół” w Bukówcu. Swoim autorytetem i osobistym zaangażowaniem przyciągnął wielu nowych członków gniazda. Pomimo wieku pozostawał bardzo aktywny, m.in. osobiście uczestnicząc w dziesiątkach imprez i zawodów sokolich organizowanych na terenie całego kraju oraz poza jego granicami. Nigdy nie żałował własnego czasu i pieniędzy na organizowane przez TG „Sokół” imprezy (m.in. Bieg Sokoła, Dzień Sokoła, Bieg 24-godzinny, udział w delegacjach ze sztandarem). Antoni Marcinek (ówczesny prezes gniazda) w towarzystwie przedwojennych druhów. Obchody 70-lecia TG „Sokół”, Bukówiec Górny 1991 r. Przez kilkanaście lat pełnił funkcję nadzwyczajnego szafarza w miejscowej parafii pw. św. Marcina w Bukówcu Górnym. Od wielu lat był organizatorem bukówieckich pielgrzymek pieszych do Charbielina i Górki Duchownej, a także wyjazdów do sanktuariów w całej Polsce. Prowadził niejeden różaniec za zmarłych. W uznaniu jego szczególnych zasług dla Kościoła 2 czerwca 2018 r. arcybiskup Stanisław Gądecki, Metropolita Poznański, odznaczył  Antoniego Marcinka medalem Optime Merito Archidioecesis Posnaniensis. Był osobą bardzo kontaktową, ale jednocześnie skromną. Powszechnie lubiany i szanowany. Uważał, że podstawą życia jest praca nad sobą. Będzie go nam brakować. Damian Małecki/Szymon Marcinek (Źródło Portal wSokole 25.06.2018).

Konferencja Historyczna w Bydgoszczy - W 99. rocznicę podpisania Traktatu Wersalskiego,  Sala Sesyjna Ratusza Urzędu Miasta Bydgoszczy im. Jana Maciaszka, 28.06.2018 r.

Podkreślać trzeba rolę Romana Dmowskiego dla polskiej Bydgoszczy

W czwartek 28.06.2018 r. przypadła 99. rocznica podpisania Traktatu Wersalskiego – można powiedzieć pierwszego dokumentu międzynarodowego wskazującego, że Bydgoszcz znajdzie się w Odrodzonej Polsce. Z tej okazji w sali sesyjnej bydgoskiego ratusza odbyło się seminarium historyczne. W ten sposób pokazano, że wiele musiało się jeszcze wydarzyć od 11 listopada 1918 roku. Konferencję Historyczną w Bydgoszczy,  - W 99. rocznicę podpisania Traktatu Wersalskiego, która odbyła się w reprezentacyjnej  Sali Sesyjnej Ratusza Urzędu Miasta Bydgoszczy im. Jana Maciaszka, 28.06.2018 r., zorganizował Społeczny Komitet na Rzecz Upamiętnienia Romana Dmowskiego w Bydgoszczy. Przy tej okazji poinformowano, że komitet przygotowuje się do ufundowania tablicy poświęconej Romanowi Dmowskiemu, która znaleźć ma się na ścianie delegatury Urzędu Marszałkowskiego przy ulicy Jagiellońskiej. Zdecydowano się na tą lokalizację, gdyż w przeszłości obok mieściła się Resursa Kupiecka, w której przemawiał kiedyś Dmowski. - Niepodległość w regionie Kujaw i Pomorza w niektórych miastach przyszła w roku 1918, a tak jak w Bydgoszczy przyszła w roku 1920. Inne obszary poza tymi, które odzyskały niepodległość w roku 1918 musiały toczyć z jednej strony powstańczy bój i czekać na polskie wojsko do 1920 roku – mówił na otwarciu konferencji wiceprzewodniczący Rady Miasta Bydgoszczy Jan Szopiński. Seminarium choć dotyczyło konkretnej daty historycznej było wielowątkowe. Traktat Wersalski, jego zapisy, były bowiem wypadkową wielu zdarzeń. Działalności politycznej Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego w czasie I wojny światowej, w tym utworzenia we Francji tzw. Błękitnej Armii na czele, które stanął gen. Józef Haller, a także tego wydarzyło się później, chociażby wybuchu Powstania Wielkopolskiego i zaangażowania bydgoszczan w jego wsparcie. - To co trzeba oddać, co jest opinią wszystkich historyków, nawet nie będących zwolennikami polityki Dmowskiego – Dmowski odegrał olbrzymią rolę w Paryżu, wykazał się ogromną skutecznością. Myślę, że gdyby Dmowskiego nie było w Paryżu, to taki kształt Traktatu Wersalskiego nie byłby możliwe – mówiła dr Monika Opioła-Cegiełka, która swoje wystąpienie poświęciła Ignacemu Janowi Paderewskiemu. - Wychowany w poczuciu miłości do Ojczyzny miał poczucie odpowiedzialności za rodaków – opowiadała o pobudkach patriotycznych Paderewskiego dr Opioła-Cegiełka. Angażował się on na wielu polach, jako osoba majętna wspierał Polaków, jako wybitny muzyk, a zarazem będąc traktowany jako celebryta, wykorzystywał to, aby chociażby przekonywać prezydenta USA Wilsona do potrzeby utworzenia niepodległej Polski. Na spotkaniu podkreślano, że Roman Dmowski oraz gen. Józef Haller to postacie, o których w trwającym roku 100. niepodległości się zapomina. Znajdują się trochę w cieniu Józefa Piłsudskiego, choć ich zasługi są trudne do opisania. - Nie pozwolił sobie, aby jakiś tłumacz tłumaczył jego wystąpienie. On w dwóch językach francuskim i angielskim przez przeszło dwie godziny opowiadał o dziejach na naszych ziemiach. To był wielki wyczyn, bo obawiał się, że w czasie tłumaczenia mogą nastąpić manipulacje – podkreślał dr Andrzej Bogucki. Na mocy Traktatu Wersalskiego 20 stycznia 1920 roku Bydgoszcz została przejęta przez polskie wojska - Miał on wejść w życie po spisaniu pierwszego protokołu ratyfikacyjnego, co nastąpiło natychmiast po ratyfikowaniu traktatu przez Niemcy. Ten warunek spełniono 10 stycznia 1920 roku, stąd też m.in. Bydgoszcz swoje święta niepodległościowe ma w styczniu – objaśniła dr Monika Opioła-Cegiełka. Na zakończenie przyjęto jako podsumowanie spotkania Stanowisko Rady Miasta Bydgoszczy z 20 czerwca br., w którym oddaje się hołd Dmowskiemu, Paderewskiemu, Powstańcom Wielkopolskim oraz bydgoszczanom, którzy dbali o ducha polskości w okresie zaborów – w szczególności: dr Janowi Bizielowi, ks. Janowi Filipiakowi, sokołowi dr Emilowi Warmińskiemu, sokołowi red. Janowi Tesce oraz posłowi Teofilowi Magdzińskiemu. Uroczystość zakończyła się pod Pomnikiem Nieznanego Powstańca Wielkopolskiego złożeniem kwiatów. W ten sposób oddano hołd tym wszystkim, którzy na Kujawskiej i Wielkopolskiej ziemi przysłużyli się sukcesowi Traktatu Wersalskiego. Patronat honorowy nad wydarzeniem sprawował poseł na Sejm RP Bartosz Kownacki. Program konferencji: 1. Koncepcje geopolityczne Romana Dmowskiego -  materiał filmowy z prof. Janem Żarynem, 2. Działalność polityczna i dyplomatyczna Ignacego Jana Paderewskiego w latach 1910-1922 (ze szczególnym uwzględnieniem konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 r.)  - dr Monika Opioła-Cegiełka, 3. Generał Józef Haller von Hallenburg - dr Andrzej Bogucki, 4. Chadecka myśl polityczna gen. Hallera - dr Stefan Pastuszewski, 5. Przyjęcie podsumowania - zbieżne ze Stanowiskiem Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 20 czerwca 2018 r. Napisał: Łukasz Religa. Opublikowano w Bydgoszcz piątek, 29 czerwiec 2018. Źródło: Portal Kujawski.

Konferencja Historyczna w Bydgoszczy - W 99. rocznicę podpisania Traktatu Wersalskiego,  Sala Sesyjna Ratusza Urzędu Miasta Bydgoszczy im. Jana Maciaszka, 28.06.2018 r.

Wykład - Dr Andrzej Bogucki – Centrum Informacji Naukowej Sokolstwa Polskiego Generał Józef Haller von Hallenburg (1873 – 1960)

Józef Haller de Hallenburg ur. 13 sierpnia 1873 roku w majątku Jurczyce, leżącym m. Krakowem a Lanckoroną. Do gimnazjum uczęszczał najpierw we Lwowie a następnie do niższej szkoły realnej w Koszycach i do wyższej szkoły realnej (korpus kadetów) w Hranicach. Wstąpił do armii austro-węgierskiej, studiował w Wojskowej Akademii Technicznej w Wiedniu. Służąc w 11 pułku artylerii polowej we Lwowie uzyskał stopień kapitana artylerii. W 1911 roku wystąpił ze służby wojskowej i podjął pracę w Towarzystwie Kółek Rolniczych. Główna jego ówczesna działalność polityczno-wojskowa skupiła się w „Sokole” i ruchu skautowym. Skauting polski został zapoczątkowany we Lwowie, w marcu 1911 roku. Zadaniem jego było wychowywać młodzież w duchu patriotycznym, gotową do poświęcenia dla odbudowania Rzeczypospolitej. W wyniku objęcia patronatu nad organizacją skautową przez „Sokoła”, stworzone zostało mocne oparcie w narodzie polskim dla ruchu, a tym samym zapewniony jego szybki  rozwój. W maju tworzy „Sokół” Naczelną Komendę Skautową, składającą się z sokolich druhów. J. Haller nawiązał bliskie kontakty z sokołami-organizatorami skautingu, a za sprawą Cz. Pieniążkiewicza w 1912 roku wstąpił do „Sokoła”. Działalność Hallera koncentrowała się na polu militaryzacji „Sokoła”, dynamicznie rozwijającego się i cieszącego się coraz większą popularnością. Wydział Związku Sokolego we Lwowie podjął w 1912 roku uchwałę o zorganizowaniu w każdym okręgu Stałych Drużyn Sokolich, inaczej zwanych polowymi. Inicjatorem prac wojskowych był emerytowany kapitan Józef Haller, który do tej pracy włączył emerytowanych polskich oficerów z wojska. Od połowy 1912 roku prowadził J. Haller intensywną pracę, pełniąc funkcję instruktora wojskowego i inspektora drużyn sokolich. Zakładał Drużyny Sokole, organizował  kursy żołnierskie, podoficerskie, oficerskie oraz wykładał na nich organizację wojska i taktykę, regulamin musztry i regulamin służbowy. W 1912 roku J. Haller wszedł do komitetu organizującego Zlot Sokoli, który odbył się 6 lipca 1913 roku we Lwowie dla uczczenia 50 rocznicy powstania styczniowego. Zlot stał się manifestacją siły Drużyn Sokolich i harcerskich. Wzięło w nim udział 6 tysięcy sokołów i około 1.100 skautów z Galicji, zaboru pruskiego i rosyjskiego, a także z Francji i Stanów Zjednoczonych. Na czele delegacji amerykańskiej stał późniejszy oficer armii Hallera, prezes Związku Sokołów w Stanach Zjednoczonych dr Teofil Starzyński. Przybyły też delegacje czeskie, słowackie, węgierskie, serbskie i chorwackie. Po wybuchu I wojny światowej, J. Haller był jednym z głównych organizatorów Legionów Polskich, szczególnie Legionu Wschodniego. Po wcieleniu części legionów do armii austriackiej, J. Haller wraz z 800 ochotnikami utworzył w Mszanie batalion piechoty 3 pułku w II Brygadzie. Wyróżnił się w walkach pod Nadwórną, za co awansował do stopnia majora, a po walkach w rejonie Piasecznej uzyskał stopień podpułkownika. W maju  1915 roku uległ poważnemu wypadkowi (złamanie nogi) i dopiero w 1916 roku powrócił do II Brygady, nad którą objął dowodzenie. Nie godząc się z postanowieniem Traktatu Brzeskiego przebił się z brygadą przez front pod Rarańczą. Dowodził też walkami pod Kaniowem. W dowód uznania J. Haller został odznaczony najwyższym odznaczeniem francuskim „Croix de Guerre”. Opromieniony  sławą bohatera narodowego i twórcy wojsk polskich na wschodzie, Józef Haller przybył w połowie lipca 1918 roku do Paryża, gdzie objął 4 października stanowisko naczelnego dowódcy armii polskiej we Francji tzw. „Błękitnej Armii”, w skład której wchodziło wielu sokołów. Haller podporządkował się Komitetowi Narodowemu Polskiemu, który był kierowany przez Romana Dmowskiego. Zawieszenie broni w dn. 11.11.1918 nie pozwoliło na udział całości polskich sił w walce. W kwietniu 1919 roku „Błękitna Armia” wraz ze swym dowódcą stanęła na ziemi ojczystej. 1 czerwca 1919 roku Józef Haller został awansowany do stopnia generała broni. W 1919 roku walczył ze swoją armią  na froncie południowo-wschodnim z Ukraińcami. W 1920 roku gen. J. Haller został wyznaczony na dowódcę Frontu Pomorskiego, 10 lutego 1920 roku dokonał zaślubin Polski z Bałtykiem. W czasie wojny polsko-bolszewickiej J. Haller stanął na czele obywatelskiego Komitetu Obrony Państwa, a następnie J. Haller stanął na czele armii i przy współdziałaniu z wojskami Sikorskiego zadał 16 armii bolszewickiej w bitwie nad Bugiem dotkliwe straty. Umożliwiło to przeprowadzenie zorganizowanego odwrotu wojsk polskich na linię Wisły i stworzenie odwodów do rozstrzygającego polskiego kontruderzenia. Zdecydowane ataki w rejonie Radzymina i Jabłonny oraz uderzenie 5 armii Sikorskiego na Wkrę skończyły pomyślnie dla strony polskiej obronny etap bitwy o Warszawę. Bitwa warszawska nad Wisłą, toczona na 350 km froncie, do wygrania której przyczyniły się w poważnej mierze wojska i talent dowódczy gen. Józefa Hallera, stworzyła dogodne warunki przejścia wojsk polskich do generalnej kontrofensywy według koncepcji Naczelnego Dowództwa. W 1922 roku J. Haller został wybrany na posła. W 1923 pełnił funkcję Generalnego Inspektora Artylerii. W 1923 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych gdzie był  podejmowany bardzo serdecznie jako jeden z najwyższych dowódców armii koalicyjnych. Został uhonorowany „Distinguish Serwice Cross” (odznaczonych nim było dotychczas 7 Amerykanów). Po zamachu majowym w 1926 roku jako protest przeciw Józefowi Piłsudskiemu złożył prośbę o przeniesienie w stan spoczynku. Po wyjściu z wojska poświęcił się pracy społeczno-politycznej, gospodarując na Pomorzu w Gorzuchowie k. Grudziądza. Prowadził ożywioną działalność odczytową, w środowiskach hallerczyków, sokołów, harcerzy, ludowców i młodzieży. Działalność ta nie była akceptowana przez czynniki oficjalne. W 1933 roku ponownie przybywał w USA, gdzie był podejmowany przez prezydenta Roosevelta. W latach 1936-1939 J. Haller był przewodniczącym Rady Naczelnej Stronnictwa Pracy, a w 1936 roku wspólnie z Wł. Sikorskim, I. Paderewskim i W. Witosem organizował „Front Morges”. W czasie kampanii wrześniowej w 1939 roku przedostał się przez Rumunię do Francji, gdzie został powołany przez rząd polski na stanowisko przewodniczącego Międzyministerialnej Komisji Rejestracyjnej. W latach 1940-1942 był ministrem oświaty. Po wojnie wstąpił z ramienia Stronnictwa Pracy do emigracyjnej Rady Jedności Narodowej. W Londynie żył bardzo skromnie. Był niezmiernie żywy i towarzyski. Zadziwiał jasnością i głębią umysłu, nieprawdopodobną pamięcią i siłą woli. Zmarł w szpitalu w Londynie 4 czerwca 1960 roku. Ten wielki patriota Narodu Polskiego w czasie panowania komunistycznego był przez 50 lat wykreślony z historii Polski. Nawet jeszcze w 1988 roku władze celne PRL nie pozwoliły na przywóz do kraju biblioteki i pamiątek po generale. W 120 rocznicę urodzin gen. Józefa Hallera zostały sprowadzone prochy Generała z Londynu do Krakowa, gdzie spoczęły w specjalnym sarkofagu w kościele św. Agnieszki. 15 maja 1993 roku w drugim pogrzebie gen. Hallera brała udział delegacja ZTG „Sokół” w Polsce. W Władysławowie ufundowano pomnik gen. Józefa Hallera, gdzie też znajduje się muzeum „Hallerówka”. Z inicjatywy ZTG „Sokół” w Polsce ufundowano w 2000 roku na Sokolni przy ulicy Toruńskiej 30 tablicę pamiątkową poświęconą gen. Józefowi Hallerowi. Odsłonięcia jej nastąpiło podczas IX. Zlotu Sokolstwa Polskiego – Bydgoszcz 2000. Tablicę odsłoniła m.in. seniorka rodu Hallerów pani Ewa Haller de Hallenburg. 3 czerwca 2000 r. w Filharmonii Pomorskiej został wręczony Gimnazjum nr 3 Akt Nadania szkole imienia gen. Józefa Hallera. 9-10 czerwca 2000 r. sokoli i nauczyciele szkoły uczestniczyli w założeniu ogólnopolskiego Towarzystwa Pamięci Generała Hallera i Hallerczyków z siedzibą w Jurczycach. Podczas tego zjazdu odbyła się uroczysta Msza św. w kościele św. Agnieszki w Krakowie.  Uczniowie Gimnazjum nr 3 im. gen. Józefa Hallera pielęgnują pamięć swojego patrona. Także organizacje grupujące uczniów i nauczycieli Gimnazjum Nr 3 przyjęły i nadały imię gen. Józefa Hallera: TG „Sokół” II Bydgoszcz-Fordon i 28 Bydgoska Drużyna Harcerska ZHP oraz Towarzystwo Pamięci Generała Hallera i Hallerczyków (Zob. bliżej, Kronika Bydgoska 2013). Zgromadzenie Ducha Świętego , na czele z prowincjałem o. Andrzejem Wichowskim CSSp zorganizowało w dniu 19 czerwca 2008 r. w Kościele Rektorskim przy al. Jana Pawła II 117 w Bydgoszczy uroczystości poświęcone gen. Józefowi Hallerowi, odsłonięcia i poświęcenia w kościele pamiątkowej spiżowej tablicy oraz pamięci swoich misjonarzy, którzy przybyli z amerykańskiej prowincji Zgromadzenia, jako kapelani Armii Generała Józefa  Hallera, która walczyła o Niepodległość Rzeczypospolitej, m. in w przejmowania Pomorza i zaślubin Polski z Morzem w Pucku 10 lutego 1920 r. oraz w wojnie polsko - bolszewickiej. Armię tą tworzyli Polacy w USA m.in. Sokoli Polscy w USA oraz Polacy we Francji oraz jeńcy Polacy z armii pruskiej. Jednym z misjonarzy był o. Zygmunt Rydlewski (1868 – 1941) misjonarz Zgromadzenia Ducha Świętego pod opieką Niepokolanego Serca Maryi – CSSp, kapelan Błękitnej Armii Gen. Józefa Hallera, dyrektor Domu św. Józefa dla synów obrońców Ojczyzny im. Gen. Józefa Hallera w Bydgoszczy, był jednym z pierwszych Duchaczy w Bydgoszczy, superior Domu zakonnego w Domu zakonnego w Puszczykówku. Jego zacną i patriotyczną postać warto bardziej upowszechnić wśród Polaków ( zob. biogram w Bydgoskim Słowniku Biograficznym t.5, Bydgoszcz 1998, s.104 – 105). Warto dodać, że w Bydgoszczy współpracował z wybitnym hallerczykiem i sokołem Wojciechem Albrychtem (zob. BSB, t.2.). Zespół Szkół 35 im. Gen. Józefa Hallera w Bydgoszczy w dniu 19 lutego 2010 r. zorganizował uroczystość nadania imienia gen. Józefa Hallera Zespołowi Szkół nr 35 w ramach projektu „Rok Błękitnej Armii”. Szkoła otrzymała nowy sztandar. W skład ZS 35 wchodzą: Gimnazjum 3 i LO XIII. W Toruniu ufundowano piękny i okazały pomnik Sokolego Generała Józefa Hallera. Uroczystości odsłonięcia pomnika odbyły się w Toruniu 13 sierpnia 2012 r.

Źródło, Opublikowano w książce, Zob. Andrzej Bogucki, Bydgoszcz Centrum Sokolstwa Polskiego 1886-2007, Bydgoszcz 2013, ss. 314.

Załączniki

Słownik Biograficzny Hallerów i Hallerczyków

Słownik Biograficzny Hallerów i Hallerczyków, ss. 320, napisany przez Czesława Skonkę, zawiera biogramy Rodu Hallerów oraz biogramy byłych żołnierzy formacji wojskowych gen. Józefa Hallera. W książce pomieszczono przeszło 210 biografii Hallerczyków. Ponadto: Do Jenerała Józefa Hallera Artura Oppmana (Or-Ot). Artur Franciszek Michał Oppman ps. „Or-Ot” (14.08.1867 w Warszawie, zm. 4.11.1931 tamże) – poeta polski okresu Młodej Polski. Podpułkownik oświatowy. Pochodził z niemieckiej rodziny mieszczańskiej, która w 1708 przybyła do Polski z Turyngii. Związki z Polską były w rodzinie bardzo silne: jego matka i babka były Polkami, dziadek brał udział w powstaniu listopadowym, ojciec w powstaniu styczniowym. W książce znajduje się też” Hej, Orle Biały – Hymn Bojowy Armii Polskie, którego autorem słów i kompozytorem melodii hymnu jest Ignacy Jan Paderewski. Czesław Skonka umieścił też różne ciekawe i zapomniane informacje o Hallerczykach, m. in. Obrączki „Zaślubinowe” Polonii Gdańskiej. W książce słowniku zamieszczony został biogram mojego dziadka Józefa Boguckiego (1894-1926) hallerczyka. Zapis bibliograficzny: Czesław Skonka, Słownik Biograficzny Hallerów i Hallerczyków, Gdańsk – Puck 2004, ss. 320. Andrzej Bogucki, Bydgoszcz 30.09.2016 r.

Na Szlakach Błękitnego Generała

Na Szlakach Błękitnego Generała w 80-lecie przybycia Błękitnej Armii z Francji do Polski (1919-1999) i Zaślubin Polski z Morzem (1920-2000), książka Czesława Skonki  z Gdańska jest rozszerzonym przewodnikiem po miejscach związanych z Hallerami i Hallerczykami. Cenna publikacja. Kto się zajmuje rodem Hallerów i Hallerczykami oraz miejscami z nimi związanymi oraz różnymi hallerianami znajdującymi się w Polsce, musi koniecznie sięgnąć po tą książkę z bibliotecznej półki. Zawartość książki to m. in.:  historia żołnierzy gen. Józefa Hallera, rozkazy, przemówienia, wspomnienia, ciekawostki o Błękitnym Generale, Hallerczykach i potomkach Hallerczyków, miejsca i szlaki związane ze śladami Józefa Hallera, utwory literackie, enklawy pamięci, biogramy hallerczyków, wykazy i opisy wielu miejscowości gdzie znajdują się halleriana. Wykaz Honorowych Donatorów Książki pt. „Na Szlakach Błękitnego Generała”. Bogucki Andrzej, Romaniuk Marek, Kutta Janusz, Bydgoscy hallerczycy: Albrycht Wojciech Józef (1892-1967), Rydlewski Zygmunt Jan (1868-1941), [w:] Czesław Skonka, Na Szlakach Błękitnego Generała w 80-lecie przybycia Błękitnej Armii z Francji do Polski (1919-1999) i Zaślubin Polski z morzem (1920-2000), s. 108-111. Zapis bibliograficzny: Skonka Czesław, Na Szlakach Błękitnego Generała w 80-lecie przybycia Błękitnej Armii z Francji do Polski (1919-1999) i Zaślubin Polski z morzem (1920-2000), ss. 296. Andrzej Bogucki, Bydgoszcz, dnia 2.10.2016 r.

Haller i Hallerczycy w poezji i prozie

Czesław Skonka z Gdańska w jednej z licznych jego książek, poświęconej tematyce hallerowskiej, poruszył bardzo ważny czynnik kulturotwórczy uwzględniający utwory poetów, pisarzy, artystów, malarzy i rzeźbiarzy. Zostały przedstawione utwory poetyckie o gen. Józefie Hallerze i Hallerczykach, m. in. Hej, Orle Biały – Hymn Bojowy Armii Polskiej, Pieśń o Karpackiej Brygadzie, Droga Legionów, Marsza Hallera, Idziemy w Bój – Marsz Ochotników z Ameryki w Obozie Kościuszki w Kanadzie, Pozdrowienie Ojczyzny, „Madelon” – piosenka śpiewana przez Hallerczyków we Francji, Szare Roty, Niezłomni i inne. Ponadto została przedstawiona hallerowska proza, kalendarium gen. Józefa Hallera, w kręgu hallerowskiej tematyki, kronika hallerowskich wydarzeń, hallerowskie ekspozycje muzealne, szkoły i stowarzyszenia im. gen. Józefa Hallera, noty o autorach, honorowi donatorzy książki oraz biogram zasłużonego publicysty Czesława Skonki. Jest też tekst o Józefie Sierocińskim - adiutancie gen. Józefa Hallera, działaczu Związku Sokolstwa Polskiego w Ameryce, Komendanta Szkoły Podchorążych, zob. Andrzej Bogucki, Adiutant gen. Józefa Hallera. Warto dodać, że jego grób został odnaleziony w Polsce w Kamiennej Górze woj. dolnośląskie przez Jana Lubienieckiego. Dzięki staraniom m. in. Teofila Lachowicza ze Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce w Nowym Jorku nagrobek został odnowiony. Zapis bibliograficzny: Skonka Czesław, Gen. Józef Haller i Hallerczycy w poezji i prozie, Gdańsk – Puck 2009, ss. 199. Andrzej Bogucki, 6.10.2016 r.

Zmarła prof. Maria Dzielska

Zmarła w dniu 30 lipca 2018 r. wybitna prof. Maria Dzielska (1942-2018) - z rodu Hallerów. Profesor dr hab. Uniwersytetu Jagiellońskiego, historyk i filolog klasyczny, tłumacz tekstów źródłowych, wyspecjalizowana w historii późno-antycznego Rzymu i wczesnego Bizancjum. Profesor Dzielska była spokrewniona w linii prostej z błogosławioną Celiną Chludzińską Borzęcką, poprzez swoją prababkę Celinę Haller de Hallenburg (żonę Józefa Antoniego Juliusza Hallera de Hallenburg – brata stryjecznego generała Józefa Hallera). Współpracowała z Towarzystwem Pamięci Generała Hallera i Hallerczyków Oddział Kujawsko – Pomorski z siedzibą w Bydgoszczy. Rodzinie, najbliższym i przyjacielem składamy wyrazy głębokiego współczucia. Wieczny odpoczynek racz Jej dać Panie, a światłość wiekuista niechaj Jej świeci. Niech odpoczywa w pokoju wiecznym. Amen. Andrzej Bogucki prezes Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” II Bydgoszcz – Fordon im. gen. Józefa Hallera. Bydgoszcz, 30.07.2018 r.

Pomnik Rycerza Rzeczypospolitej. W 100-lecie Niepodległości Polski Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda odsłonił  w Jurczycach pomnik Sokolego Generała Józefa Hallera

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda wziął w niedzielę udział w uroczystości odsłonięcia popiersia generała broni Józefa Hallera w Jurczycach. Prezydent podziękował  wszystkim osobom zaangażowanym w inicjatywę upamiętnienia gen. Hallera w miejscowości jego narodzin i dzieciństwa. Prezydent Andrzej Duda wspólnie z przedstawicielami Rodziny Hallerów de Hallenburg na czele z Wielce Szanowną Panią Marią Barbarą Haller de Hallenburg dokonał w dniu 5 sierpnia 2018 r. w Jurczycach odsłonięcia Pomnika Rycerza Rzeczypospolitej -  Sokolego Generała Józefa Hallera. W swoim przemówieniu powiedział m. in.: „To także wielka postać działalności społecznej, budowania Rzeczypospolitej. Pracy organicznej, pracy w kółkach rolniczych, z młodzieżą, Sokołem, budowania i kształtowania polskiego harcerstwa. Wszędzie tam, gdzie można było uczyć młodych dyscypliny, przygotowywać ich do walki o niepodległość, walki z bronią w ręku ‒ angażował się pan gen. Józef Haller, przekazując swoje doświadczenie, swoją oficerską wiedzę młodym, ucząc ich, by mogli w 1914 roku chwycić za broń. (…) Wtedy stanął z nimi w Legionach Polskich, w Błękitnej Armii, z którą później razem walczył na froncie zachodnim, szedł do Polski kształtować jej granice na Pomorzu, gdzie 10 lutego 1920 roku dokonał symbolicznego aktu zaślubin z morzem, odbierając na mocy traktatu wersalskiego Pomorze Niemcom ‒ uzyskaliśmy dostęp do morza i możliwa była budowa Gdyni, dzięki czemu Polska stała się państwem morskim.  - W 100-lecie odzyskania niepodległości dokonaliście państwo aktu budowy tego pomnika, aktu wspomnienia o wielkim Polaku, wspaniałym żołnierzu, bohaterze polskiej niepodległości - o panu generale Józefie Hallerze. Pokazaliście w ten sposób i wzmocniliście waszą lokalną tradycję, wskazując waszego bohatera niepodległej Rzeczpospolitej - powiedział Prezydent. - Gen. Haller był postacią wspaniałą, dzisiaj można powiedzieć to bardzo głośno, choć to nie pierwszy pomnik pana generała Hallera, postacią pomnikową w dziele odzyskania przez Polskę niepodległości - żołnierz z powołania, zawołania, przekonania - dodał Andrzej Duda. alb (Źródło Strona oficjalna Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 5.08.2018). 

Zmarł Jan Ambroży (1956 – 2018) zacny i zasłużony druh i przyjaciel - wieloletni prezes Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Bukownicy

Dnia 8 sierpnia 2018 r. w wieku 62 lat, zmarł w Ostrzeszowie zacny i zasłużony druh i przyjaciel - wieloletni prezes Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Bukownicy. Z sercem pełnym bólu i ogromnego żalu z powodu śmierci drogiego nam druha Jana Ambrożego, składam kondolencje i wyrazy szczerego współczucia, rodzinie, bliskim, przyjaciołom, znajomym i członkom gniazda „Sokoła” w Bukownicy. Odszedł zasłużony aktywny, społeczny i oddany działacz Sokolstwa Polskiego, jak również regionalny działacz samorządowy. Ze śmiercią druha Jana wielkie straty poniosło Sokolstwo Polskie, a także społeczność Bukownicy i powiatu Ostrzeszowskiego. Druh Jan Ambroży był wieloletnim zasłużonym ogólnopolskim działaczem Sokolstwa Polskiego. Pogrzeb poprzedzony Mszą św. odbędzie się o godz. 12.00 w sobotę w dniu 11 sierpnia 2018 r. Urodzony w 1956 r. w Ostrzeszowie, prezes TG „Sokół” w Bukownicy im. Jana Pawła II. Posiadał wykształcenie średnie techniczne. W 1995 r. wstąpił do TG „Sokół” w Bukownicy, został na wiele lat aktywnym działaczem i do śmierci prezesem tego bardzo prężnie działającego Gniazda. Z jego inicjatywy zarząd „Sokoła” w Bukownicy organizował liczne zawody sokole i sportowe, najważniejsze to Ogólnopolskie Biegi Sokoła i Wyścigi Rowerowe Górali. Ponadto sokoli gniazda w Bukownicy uprawiali następujące dyscypliny sportowe kolarstwo, tenis stołowy, aerobik, gimnastykę i strzelectwo. Szczególnie pielęgnował pamięć o sokołach i powstańcach wielkopolskich, prowadził działalność wychowawczo patriotyczną.  Przeszło dwadzieścia lat, wspólnie z sokołami w Bukownicy, zorganizowano Ogólnopolskie Biegi „Sokoła” w Bukownicy (od 2005 r. bieg przyjął imię Jana Pawła II) oraz kilkanaście Wyścigów Rowerowych „Górali” w Bukownicy.  Kierował i organizował, wspólnie z członkami gniazda, rajdy rowerowe, pokazy gimnastyczne, strzelanie do Złotej Tarczy „Sokoła”, prowadził działalność kulturalną (np. w 2004 r wydano płytę pt. Polskie Kolędowanie”).  Walne zebranie TG „Sokół” Bukownica w dniu 25.03.2006 r. podjęło uchwałę i przyjęło imię Jana Pawła II. Dh Jan Ambroży był wieloletnim członkiem zarządu Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce i Dzielnicy Wielkopolskiej ZTG „Sokół”. Był też działaczem Ochotniczej Straży Pożarnej, Kółka Rolniczego i Ludowego Zespołu Sportowego w Bukownicy. Dh Jan Ambroży aktywnie uczestniczył w życiu ZTG „Sokół” w Polsce, m. in. brał udział z Gniazdem w IX. Zlocie Sokolstwa Polskiego – Bydgoszcz 2000 i X. Zlocie Sokolstwa Polskiego Bydgoszcz 2006. Sokoli z Bukownicy co roku pielgrzymowali na Jasną Górę razem z Pielgrzymką Biegową na trasie Ostrzeszów-Częstochowa. Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Bukownicy 20 października 2012 r. obchodziło 90. rocznicę założenia. Na zakończenie Mszy Św. prezes Jan Ambroży złożył akt powierzenia tamtejszych „Sokołów” Maryi. Druh Jan Ambroży był zawsze wierny sokolim hasłom „Bóg – Honor – Ojczyzna” oraz „W Zdrowym Ciele Zdrowy Duch”. Świadczył o tym sztandarowy wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus w koronie otoczony hasłem „Królowo Korony Polskiej – módl się za nami”. Pięknie wykazane świadectwo obrony Wiary, wierności Kościołowi Katolickiemu, niepodległości Rzeczpospolitej, honorowi Sokolstwa Polskiego. Druh Jan Ambroży był wielokrotnie wyróżniany. Należał do ścisłej czołówki przywódców Sokolstwa Polskiego. Dlatego został odznaczony Ryngrafem Rycerza Zakonu Rycerskiego ZTG ”Sokół”, „Zaszczytną Odznaką Sokoła” – został wpisany do Złotej Karty Sokolstwa Polskiego, posiada liczne dyplomy i wyróżnienia. Wieczny odpoczynek racz Mu dać Panie, a światłość wiekuista niechaj mu świeci, niech odpoczywa w pokoju wiecznym. Amen. Andrzej Bogucki, prezes Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” II Bydgoszcz Fordon im. gen. Józefa Hallera. Bydgoszcz 9 sierpnia 2018 r.

Z okazji 100-lecia Niepodległości Polski, Sokoli na Pomorzu i Kujawach zostali odznaczeni,  Jubileuszowym Medalem Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis

W związku z trwającymi obchodami 38. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych, w dniu 28 sierpnia 2018 r. w Toruniu, przed gmachem Kujawsko – Pomorskiego Urzędu Marszałkowskiego, została zorganizowana uroczystość wręczenia marszałkowskich, jubileuszowych medali Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis. W uznaniu zasług na rzecz budowania polskiej niepodległości, suwerenności i demokracji, wyróżniono 59 organizacji, z okazji 100-lecia Niepodległości Polski,  Jubileuszowym Medalem Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis, pośród nich Dzielnicę Pomorską Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce.  Uroczystości rozpoczęto pieśnią bardów polskich i występem Orkiestry Wojska Polskiego z Bydgoszczy. Z udziałem grupy rekonstrukcyjnej odbyła się inscenizacja wizyty w regionie marszałka Józefa Piłsudskiego, premiera Wincentego Witosa i generała Józefa Hallera. Wojsko Polskie wciągnęło na maszt chorągiew państwową, odśpiewano hymn państwowy, goście wysłuchali fragmentu homilii Jana Pawła II Wielkiego wygłoszonej w 1979 r. na warszawskim Placu Zwycięstwa. Marszałek Piotr Całbecki w swoim wystąpieniu m. in. powiedział: „- Szanowni Państwo, wolności wciąż musimy się uczyć na nowo! Patron naszego województwa święty Jan Paweł II w 1991 roku z okazji 200. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja mówił: „Dzisiaj nie stoimy – dzięki Bogu – przed pytaniem, jak wolność odzyskać. Dzisiaj stoimy przed wyzwaniem jak wolność utrzymać i jak ją mądrze umacniać. Bo wolności nie można tylko posiadać, nie można jej zużywać. Trzeba ją stale zdobywać i tworzyć”. (…) Reprezentujecie Państwo organizacje i instytucje skupiające tych, którzy nigdy nie stracili wiary w prawdziwe dziedzictwo naszej wolności i niepodległości. Jesteście Tymi, dla których sprawy wolności naszej Ojczyzny są najważniejsze, wskazując skąd bije jej źródło. (…) Wszystkim winniśmy więc wdzięczność. Wszystkim Państwu za to, co zrobiliście wy i wasi ojcowie i matki. Że przenosicie tę pamięć we współczesne czasy, organizując się w różnych formach, stowarzyszeniach, fundacjach, związkach zawodowych czy instytucjach kościelnych. W najtrudniejszych czasach, kiedy czasami wydawało się, że większość straciła nadzieję, poddała się, dała nieść się obcym ideologiom popadając w ponowną niewolę, Państwo nigdy nie zrezygnowaliście z walki o wolną Polskę!”. Następnie nastąpiła ceremonia wręczenia przez Marszałka Województwa Kujawsko – Pomorskiego Pana Piotra Całbeckiego Jubileuszowych Medali Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis z  okazji 100-lecia Niepodległości Polski. Marszałek Piotr Całbecki wręczył medal Druhowi Andrzejowi Boguckiemu, honorowe i zaszczytne wyróżnienie, dla całej Dzielnicy Kujawsko – Pomorskiej ZTG „Sokół” w Polsce. Prezes Druh Andrzej Bogucki serdecznie podziękował Panu Marszałkowi za wyróżnienie.  W trakcie uroczystości zbierano podpisy pod deklaracją mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego w setną rocznicę odzyskania niepodległości. Beata Krzemińska, rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego powiedziała: „– Przyjęcie deklaracji wpisuje się w regionalne obchody jubileuszowe. Szeroką, otwartą dla wszystkich kampanię składania podpisów pod tym wyjątkowym dokumentem rozpoczęliśmy 14 maja podczas uroczystej sesji sejmiku województwa połączonej z uroczystym posiedzeniem Forum Samorządowego Województwa Kujawsko-Pomorskiego”. Zostało wykonane, na stopniach Kujawsko – Pomorskiego Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu,  zbiorowe zdjęcie wyróżnionych przedstawicieli 59 organizacji, które wykonał: fot. Łukasz Piecyk.

Z kart historii Dzielnicy Kujawsko – Pomorskiej ZTG „Sokół” w Polsce

Z okazji 100-lecia Niepodległości Polski wyróżniono Jubileuszowym Medalem Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis, Towarzystwa Gimnastyczne „Sokół” na Kujawach i Pomorzu, zasłużone organizacje niepodległościowe, patriotyczne, sportowe i wychowawcze. Gniazda sokole, czyli Towarzystwa Gimnastyczne „Sokół” działają od 1884 r. na terenie obecnego województwa kujawsko – pomorskiego. W latach 1886 – 1914 działały na naszym terenie w 26 miejscowościach gniazda sokole,  tworząc Żupę (Okręg) Nadwiślański. W czasach 1918-1919 działały 32 Towarzystwa Gimnastyczne „Sokół” oraz założone przez pomorskich sokołów 25 gniazd na Warmii i Mazurach. W latach 1920-1939 Towarzystwa Gimnastyczne „Sokół” działały w 198 miejscowościach tworzyły Dzielnicę Pomorską Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce. W latach zaboru pruskiego sokolstwo pomorskie posiadało niezwykłe zasługi niepodległościowe oraz w walce o utrzymanie tożsamości narodowej Polaków na Pomorzu. Za sprawę narodową byli prześladowani i więzieni przez administrację państwa niemieckiego. W latach 1914-1918 włączyli się w nurt niepodległościowy na Pomorzu, Sokoli przenikając do Wielkopolski uczestniczyli w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919, walczyli w wojnie polsko-bolszewickiej i powstaniach śląskich. Przygotowali kadry polskiej administracji, Wojska Polskiego i Policji Państwowej. W okresie międzywojennym rozwinęli pomorski sport, kulturę narodową, Przysposobienie Wojskowe i inne. W 1939 r. stanęli do walki o wolność Polski, uczestnicząc w kampanii wrześniowej, podczas okupacji niemieckiej, kiedy to Kujawy i Pomorze zostało włączone bezpośrednio do państwa niemieckiego – Trzeciej Rzeszy, sokoli tworzyli i byli członkami struktur konspiracyjnych m. in. ZWZ AK, NSZ. Okres niemieckiego hitleryzmu 1939-1945 to najbardziej krwawy okres w dziejach „Sokoła”, jak na ironię ten okres jest pomijany przez historyków. Sokoli zapłacili za wolność Polaków niezliczoną ilością krwi sokolej. Straty były ogromne. Po 1945 r. reżym komunistyczny, aż do 1988 r. prześladował sokołów, rozwiązując gniazda sokole, kradnąc majątek sokolstwa polskiego, inwigilując i prześladując członków „Sokoła”. Jednak kadry niezłomnych sokołów przeszły do konspiracji. Przez 50-lat sokolstwo polskie było w konspiracji. W 1980 r. włączyło się w działania Ruchu „Solidarność”, dokonano prób założenia ogólnopolskiego „Sokoła” w 1981 r. w Bydgoszczy, Poznaniu i Krakowie. Komuniści na to się nie zgodzili i dalej niszczyli sokolstwo. To właśnie w 1989 r. przedwojenni sokoli, a nawet z okresu pruskiego, włączyli się w działalność wznowienia legalnego Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce. Jednak już w innych warunkach, ponieważ wymarło i zginęło wielu bohaterskich sokołów. W 1990 r. Sokolstwo Polskie wznowiło działalność Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce, powstała Dzielnica Pomorska ZTG „Sokół”, od 199 r. przemianowana na Dzielnicę Kujawsko – Pomorską Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce. Obecnie Dzielnica Kujawsko – Pomorska ZTG „Sokół” w Polsce zrzesza gniazda w 12 miejscowościach województwa kujawsko - pomorskiego. Najsilniejsze historyczne przedwojenne główne sokole okręgi dzielnicy były w miejscowościach: I Okręg – Gdańsk, II Okręg – Chojnice, III Okręg – Grudziądz, IV Okręg – Toruń, V Okręg – Bydgoszcz, VI Okręg – Lubawa, VII Okręg – Tczew, IX Okręg – Kościerzyna, X Okręg Gdynia, XI Okręg – Świecie, Dzielnicowy Wydział Sokolic, niektóre gniazda kujawskie 12 gniazd należały do Dzielnicy Wielkopolskiej m. in. Inowrocław, Gniewkowo, Barcin, Strzelno, Pakość i in. Gniazda Okręgu Kujawsko – Dobrzyńskiego należały do Dzielnicy Mazowieckiej m. in. Włocławek, Lipno, Rypin, Radziejów i in.

Drodzy Druhowie i Druhny !!!

TG „Sokół” na Pomorzu od 1886 r., w Bydgoszczy przez 34 lata walczył, pod zaborem niemieckim, o wolność, tożsamość narodową i niepodległość Rzeczypospolitej. Nasi walczyli z Pomorza w powstaniu wielkopolskim, w wojnie polsko – bolszewickiej, rozwijali kulturę i sport na Pomorzu w okresie międzywojennym. Za odważną i patriotyczną polską postawę zapłacili nasi druhowie straszną daniną krwi podczas II wojny, poniewierani w komunizmie, działali nasi 50 lat w konspiracji. W 1989 r. podnieśliśmy wysoko sztandar „Sokoła”. W 100-lecie Niepodległości zostaliśmy wyróżnieni, wszyscy zmarli, pomordowani, rzesze sokołów pomorskich, które pracowały i pracują nadal dla Sokolstwa. Do konspiracyjnego Sokoła wstąpiłem w 1976 r. Od 1989 r. do dzisiaj pełniłem pełnię różne funkcje społeczne. Zawsze podkreślałem i podkreślam, że najcenniejsze co mnie spotkało to dar naszej sokolej wspólnoty. Dzisiaj My wszyscy Sokoli, od seniorów do sokolątek, Dzielnicy Kujawsko – Pomorskiej ZTG „Sokół” w Polsce mamy kolejny powód do dumy. Otrzymaliśmy, pośród 59 wyróżnionych organizacji patriotycznych i niepodległościowych, dla naszej sokolej Dzielnicy złoty medal Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego: Unitas Durat Palatinatus Cuiawiano - Pomeraniensis. Zostałem zaproszony przez Pana Marszałka Piotra Całbeckiego, miałem honor Was drodzy Druhowie i Druhny reprezentować na uroczystościach w Toruniu. Czołem Sokolstwu Polskiemu !!! Druh Andrzej Bogucki. Bydgoszcz, 31.08.2018 r.

Sokoli Druhowie - Paweł Bogdan Gąsiorowski w rozmowie z Andrzejem Boguckim

Paweł Bogdan Gąsiorowski przeprowadził w dniu 30.01.2018 r. rozmowę biograficzną z Andrzejem Leonardem Boguckim, która została nagrana w formie 3,7 godzinnego filmu dokumentalnego, który dotyczy drogi życiowej zasłużonego wieloletniego działacza Sokolstwa Polskiego. Główne wątki filmu dotyczą opowieści o rodzie, rodzinie, szkole, studiach, pracy zawodowej i społecznej, historii regionu Pomorza i Kujaw, turystyce i krajoznawstwie, wojsku, sokolstwie polskim, szlachcie i ziemiaństwie, genealogii, działalności publicznej. Miejsce - Biblioteka Główna – Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, pracownia Archiwum Historii Mówionej - Archiwum „Pamięć bydgoszczan”, która gromadzi wspomnienia i relacje mieszkańców Bydgoszczy oraz osób związanych z miastem. Uzupełnieniem bazy są dokumenty i fotografie archiwalne oraz ich kopie zgromadzone w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Archiwum Historii Mówionej - Archiwum „Pamięć bydgoszczan”. Na zakończenie dodam, że druhowie Andrzej Leonard Bogucki i Paweł Bogdan Gąsiorowski doskonale się znają i wspólnie działają na wielu wspólnych płaszczyznach od 1982 r.  Roman Krężel – wiceprezes TG „Sokół” II Bydgoszcz – Fordon im. gen. Józefa Hallera.

Niezłomnemu obrońcy etosu chłopskiego - tablica pamięci Antoniego Łapczyńskiego (1939-1983)

W Chełmży 9 września 2018 r. odbyły się, pod patronatem honorowym Teresy Hałas – przewodniczącej NSZZ RI „Solidarność” oraz Piotra Całbeckiego – Marszałka Województwa Kujawsko – Pomorskiego, Kujawsko Pomorskie obchody 40. rocznicy powołania Niezależnego Związku Zawodowego Rolników. Organizatorem uroczystości był NSZZ Rolników Indywidualnych oraz Społeczny Komitet „Solidarni – Toruń pamięta”. W programie uroczystości odbyła się Msza Święta w Bazylice konkatedry Św. Trójcy w Chełmży. Następnie odbył się przemarsz ze sztandarami przez miasto do budynku Hotelu „Imperium”, przy ul. Mickiewicza 5. Na tym budynku, jak organizatorzy zaznaczyli na drukowanym zaproszeniu, została zawieszona, pięknie wykonana, „odsłonięta oraz poświęcona tablica pamięci Antoniego Łapczyńskiego (1939-1983). niezłomnego obrońcy chłopskiego etosu, zakorzenionego w patriotyzmie pokoleń, działacza opozycji antykomunistycznej, współzałożyciela NSZZ RI „Solidarność”, przewodniczącego strajku rolników w Toruniu, internowanego w Potulicach, represjonowanego za poglądy polityczne”. Na uroczystości przybyło liczne grono osobistości i liczni mieszkańcy Chełmży. Zostały odśpiewane, Boże coś Polskę, Hymn państwowy, solidarnościową Rotę oraz Pieśń Konfederatów Barskich. Zostały wygłoszone referaty przypominające historię NSZZ RI „Solidarność” oraz przypomniano biogram bohatera Antoniego Łapczyńskiego. W uroczystości wzięła udział jego rodzina, żona i czwórka dorosłych dzieci, piąty syn ks. Wojciech Łapczyński jest misjonarzem pełni posługę na misji. Do Chełmży z Bydgoszczy udałem się razem z moim przyjacielem Stefanem Pastuszewskim, działaczem solidarnościowej opozycji demokratycznej, członkiem honorowym Dzielnicy Kujawsko – Pomorskiej ZTG „Sokół” w Polsce. Podczas internowania w Potulicach Stefan Pastuszewski był więziony w jednej celi razem z Antonim Łapczyńskim. Napisał podczas internowania wiersz „Z Głębi, pamięci Antoniego Łapczyńskiego”. Stefan został poproszony i odczytał ten wiersz dla zebranych gości. Uroczystości były bardzo wzruszające, braterskie i patriotyczne. Córka Barbara Wantowska napisała wspomnienie o swoim ojcu: Barbara Wantowska, Wspomnienie o śp. Antonim Łapczyńskim działaczu NSZZ RI „Solidarność”, Chełmża – Wąbrzeźno 2018, ss. 22. Każdy uczestnik otrzymał na pamiątkę to okolicznościowe wydawnictwo. Ponadto została zaprezentowana historyczna naukowa książka monografia: Wojciech Gonera, Niezależny Chłopski Ruch Związkowy Na Kujawach Zachodnich (1980-1989), Inowrocław 2018, ss. 154 + zdjęcia. Uroczystość była bardzo dobrze i merytorycznie przygotowana należą się gratulacje i podziękowania wszystkim organizatorom, szczególnie głównemu inspiratorowi Michałowi Leszczyc – Grabiance oraz prezesowi Janowi Wyrowińskiemu. Andrzej Bogucki, Bydgoszcz 9.09.2018 r.

Błękitna Armia gen. Józefa Hallera - nowa książka naukowa

Nowa wydana książka naukowa pt.: „Błękitna Armia gen. Józefa Hallera – zbiór studiów, pod red. Mirosława Giętkowskiego i Łukasza Nadolskiego, Bydgoszcz – Muzeum Wojsk Lądowych 2018, ss. 224. W załączeniu Spis treści. Polecam mój artykuł dotyczący tradycji i pamięci o gen. Józefie Hallerze i Hallerczykach w Bydgoszczy oraz w innych miejscowościach związanych z hallerczykami i ich potomkami. Warto dodać, że przenikają się dzieje sokołów i hallerczyków. Zob. bliżej: Andrzej Bogucki, Tradycja i pamięć o gen. Józefie Hallerze i hallerczykach w Bydgoszczy, [w:] Błękitna Armia gen. Józefa Hallera – Zbiór studiów, pod red. Mirosława Giętkowskiego i Łukasza Nadolskiego, Bydgoszcz – Muzeum Wojsk Lądowych 2018, s. 111-189. Książkę można zakupić w Muzeum Wojsk Lądowych, ul Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz. Bydgoszcz, dnia 19.09.2018 r.

Sokoli Honorowymi PTP

Wieloletni zasłużeni pedagodzy, dla krajoznawstwa i turystyki pieszej w PTTK sokoli Andrzej Bogucki i Paweł Gąsiorowski, zostali mianowani w 2018 r. na Honorowych Przodowników TP (Turystyki Pieszej). Andrzej Bogucki nr leg. 747H z Bydgoszczy, Paweł Gąsiorowski nr 748H z Bydgoszczy, [w:] Piechur, Wiadomości Turystyki Pieszej, ZG PTTK, Nr 64(99), Warszawa, wrzesień 2018, s. 26. Oprac. Roman Krężel.

Jubileusz prof. Janusza Kutty z sokołami

Na zaproszenie JM Rektor, prof. KPSW, dr Heleny Czakowskiej i Prezydenta Kujawsko – Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy Romana Czakowskiego w Uroczystej Inauguracji Roku Akademickiego 2018/2019, uczestniczyła delegacja Sokolstwa Polskiego,  która odbyła się 6.10.2018 r. w Auditorium Maximum przy ul. Toruńskiej 55-57. Gościem był  J. Eksc. ks. bp. Jan Tyrawa. Z okazji Inauguracji została wydana Jubileuszowa Księga Pamiątkowa, w której został opublikowany naukowy 30 stronnicowy artykuł poświęcony 130-leciu Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Bydgoszczy 1886-2016, poniżej zapis bibliograficzny. Wykład inauguracyjny pt.: „Polonia restituta. Drogi wiodące do niepodległości Polski” wygłosił wybitny historyk prof. nadzw. KPSW dr hab. Janusz Kutta, który obchodził Jubileusz 55-lecia działalności zawodowej, naukowej i społecznej. Na tą okoliczność przygotowane zostało Jubileuszowe Wydanie Periodyku wydawanego przez Kujawsko-Pomorską Szkołę Wyższą w Bydgoszczy „Studia z Zakresu Nauk Prawnoustrojowych Miscellanea”. Na zakończenie Msza św. w kościele oo. Jezuitów. Zapis bibliograficzny - Księga Pamiątkowa poświęcona życiu, działalności naukowej i społecznej Profesora Janusza Kutty: Bogucki Andrzej, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Bydgoszczy 1886-2016, [w:] Księga Pamiątkowa poświęcona życiu, działalności naukowej i społecznej Profesora Janusza Kutty, Studia z zakresu nauk prawnoustrojowych Miscellanea, tom jubileuszowy VIII, z. 1, Wydawnictwo Kujawsko – Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2018, s. 87-117. Bydgoszcz dn. 8.10.2018 r., (alb).

Marzyciele   Sokoły i Strzelcy

W TVP Historia w dniu 20.10.2018 r. odbyła się premiera 30 minutowego filmu historyczno – dokumentalnego pt.: „Marzyciele   Sokoły i Strzelcy”. W filmie, którego narratorem jest dr Paweł Nowakowski, wywiady są autorstwa Piotra Legutko, o historii „Sokoła” wypowiada się Konrad Firlej – prezes PTG „Sokół” w Krakowie, natomiast o „Strzelcach” wypowiada się wybitny historyk profesor Mariusz Wołos – Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie. „Marzyciele   Sokoły i Strzelcy. „W zdrowym ciele zdrowy duch!” to było przewodnie hasło Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, które powstało ponad 150 lat temu (1867). „Sokół” narodził się po upadku Powstania Styczniowego, kiedy szukano nowych dróg odrodzenia narodowego. Ruch sokoli chciał przysporzyć społeczeństwu jak najwięcej zdrowych, wysportowanych, odpowiednio uformowanych patriotycznie Polaków. Największy rozwój ruchu nastąpił w Galicji ze Lwowem i Krakowem, gdzie istniały większe możliwości rozwoju życia społecznego niż w pozostałych zaborach. Kilka lat przed wybuchem I wojny światowej pojawił się nowy typ organizacji o charakterze bardziej paramilitarnym – związki strzeleckie. W Galicji strzelcy organizowali szkoły podoficerskie i oficerskie, mogli korzystać ze strzelnic wojskowych, odbywać ćwiczenia oraz kupować broń i amunicję. W 1912 r. na czele strzelców stanął komendant Józef Piłsudski. W chwili wybuchu I wojny światowej organizacje strzeleckie liczyły ponad 10 tysięcy przeszkolonych strzelców, którzy stali się kadrą dla powstających polskich oddziałów wojskowych. W programie zajrzymy do historycznych miejsc, gdzie działały organizacje krakowskich Sokołów i Strzelców. Będą to czynny do dzisiaj gmach Sokolni z 1889 przy ul. Piłsudskiego oraz niedawno odnowiona Strzelnica na Woli Justowskiej. Poniżej link: (https://vod.tvp.pl/video/marzyciele,sokoly-i-strzelcy,39255878?fbclid=IwAR0k9pEpxiSMjCNDUwrSIg6spHFdU8xgJqgSgrI2NNUCAHfBKnWp8-iM7SQ). 

A P E L o Pamięć Bernarda Śliwińskiego

Bernard Śliwiński, wychowanek wielkopolskiego TG „Sokół”, zapomniany Bohater Nr 1 Bydgoszczy. To właśnie On, 20 stycznia 1920 r. na czele pułku wkroczył do Bydgoszczy i zajął miasto dla Polski. Apeluję do różnych podmiotów kultury, władz, mediów, nauczycieli, organizatorów obchodów w Bydgoszczy 100-lecia Powstania Wielkopolskiego w 1918 r. oraz 100-lecia Powrotu Bydgoszczy do Macierzy w  2020 r. o przypomnienie w swoich publicznych wystąpieniach postaci tego wybitnego Bohatera Bydgoszczy. Nie wybaczę tym, którzy pominą, celowo lub przez, napiszę delikatnie,  niewiedzę, że był W Y C H O W A N K I E M  S O K O Ł A !!! Bernard Stanisław Śliwiński (ur. 1883 w Poniecu, zm. 1941 w oflagu w Neubrandenburgu) – polski doktor praw, powstaniec wielkopolski, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, komendant okręgowy Policji Państwowej, prezydent Bydgoszczy. Warto zaznaczyć, że był jednym z czterech dowódców powstańczego frontu wielkopolskiego. W Bydgoszczy na Cmentarzu Bohaterów znajduje się symboliczny grób. Grób prezydenta Bydgoszczy został upamiętniony, przez świetnie działający latami Miejski Komitet Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa w Bydgoszczy. W załączeniu okładka solidnego opracowania książki, wybitnego znawcy tematu profesora Bogusława Polaka. Zob. bliżej, Bogusław Polak, Dowódca Grupy „Leszno”, ppłk dr Bernard Śliwiński, Leszno 2018. Andrzej Bogucki, Bydgoszcz 11.12.2018 r.

Sokoli bydgoscy w 100-lecie powstania wielkopolskiego 1918/1919

Sokoli bydgoscy uczestniczyli w bydgoskich obchodach 100-lecia powstania wielkopolskiego 1918/1919, jedynego zwycięskiego powstania narodowego. Uroczystości zostały zorganizowane przez Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego w Bydgoszczy,  rozpoczęły się 27 grudnia 2018 r. Mszą świętą w kościele garnizonowym p.w. Matki Bożej Królowej Pokoju w Bydgoszczy. Po Mszy św. odbył się przemarsz, przed Jedyny w Polsce Grób i Pomnik Nieznanego Powstańca Wielkopolskiego, kompanii honorowej Wojska Polskiego, orkiestry wojskowej, pocztów sztandarowych, przedstawicieli władz miejskich, wojewódzkich, wojskowych i policji, stowarzyszeń patriotycznych, weteranów wojen, potomków rodzin powstańców, działaczy opozycji demokratycznej i osób represjonowanych, harcerzy, hallerczyków i sokołów. Sokolstwo bydgoskie reprezentowała delegacja na czele z prezesem Andrzejem Boguckim z TG „Sokół” II Bydgoszcz – Fordon im. gen. Józefa Hallera i Joachimem Hinze z TG „Sokół” I Bydgoszcz. Miejsce uroczystości zostało przystrojone biało czerwonymi flagami narodowymi, flagą Unii Europejskiej i flagą bydgoską. Kompania honorowa Wojska Polskiego oddała salwę honorową. Odśpiewano hymn narodowy i Rotę. Po oficjalnych przemówieniach, nastąpiła ceremonia złożenia kwiatów na Grobie Jedynego Nieznanego Powstańca Wielkopolskiego. Dla telewizji TV Bydgoszcz, prezes Andrzej Bogucki udzielił, red. Rafałowi Przybyszewskiemu, krótkiej wypowiedzi dotyczącej 100-lecia powstania wielkopolskiego. Prezydent RP Andrzej Duda podczas głównych obchodów 100-lecia powstania wielkopolskiego 27.12.2018 r. w Poznaniu, powitał przybyłych gości w tym delegację sokolstwa polskiego i powiedział: „-Tak, jesteśmy tu dziś w Poznaniu, w Wielkopolsce, by z dumą krzyczeć: „Cześć i chwała bohaterom!”. Tak, trzeba mocno powiedzieć: nie byłoby II Rzeczypospolitej w jej ostatecznym kształcie, gdyby nie determinacja, odwaga, bohaterstwo, ale i dziesięciolecia pracy Wielkopolan, Państwa przodków: pradziadków, prababć, babć, dziadków, ojców, matek – tych wszystkich, dzięki którym Wielkopolska została przywrócona Rzeczypospolitej po 125 latach zaborów (…)”. Po południu w „Dworku Bogucice na Tatrzańskim” w Bydgoszczy odbyło się uroczyste spotkanie, sokołów fordońskich i rodzin ziemiańskich z Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego Oddział Pomorsko-Kujawski, w 100-lecie wybuchu powstania wielkopolskiego 1918/1919. Głównym celem było przypomnienie, bardzo często pomijanego wielkiego wkładu sokolstwa polskiego i ziemian w przygotowanie, rozpoczęcie i udział w tym jedynym zwycięskim na taka skalę powstaniu. Prezes Andrzej Bogucki przedstawił wykład pt.: „Powstanie Wielkopolskie na Kujawach Zachodnich, Krajnie i Pałukach”. Na zakończenie zaznaczył m. in., że w wyniku powstania wielkopolskiego to nie Wielkopolska wróciła do państwa polskiego, ale państwo polskie powróciło do Wielkopolski czyli tam gdzie nad Wartą powstało państwo polskie. Od władców Polski Mieszka I i Bolesława Chrobrego, konsekwencją chrztu w 966 r.  rozpoczął się proces chrystianizacji. Mieszko I włączył państwo Polan na stałe do chrześcijańskiej Europy obrządku zachodniego i stał się partnerem dla tamtejszych władców. Nie wolno zapominać, że kolebka państwa polskiego znajduje się w Wielkopolsce. Następnie przypomniano sokołów uczestników powstania wielkopolskiego oraz powstańców wielkopolskich wywodzących się z członków rodzin i rodów ziemiańskich i sokolich. Prezes Andrzej Bogucki przypomniał postaci sokołów Franciszka Ratajczaka, pierwszego poległego powstańca wielkopolskiego. Zaznaczył, że różne media oraz różni „znawcy” i mówcy na uroczystościach, to jest standard, fałszują sylwetkę Franciszka Ratajczaka (1887-1918), pomijając jego drogę niepodległościową od „Sokoła” do powstania wielkopolskiego. Prezes przypomniał bardzo ważną rolę jednego z przywódców powstania wielkopolskiego Juliana Lange (1873-1954), ur. w Chełmnie Pomorskim, zmarł w Puszczykowie, gdzie został pochowany na miejscowym cmentarzu. Ponadto przypomniał Karola Rzepeckiego (1865-1931). W 1918 został członkiem, potem sekretarzem, Rady Ludowej w Poznaniu, współtworzył 14. kompanię Straży Ludowej, aktywną w wyzwalaniu Poznania. Prezes przypomniał też przywódców powstania wielkopolskiego Stanisława Taczaka (1874-1960)  i  Józefa Dowbor-Muśnickiego (1867-1937). Roman Krężel i Urszula Krężel przygotowali i przedstawili sylwetki kilku fordońskich sokołów powstańców wielkopolskich. Wacław Wawrzyniak (1894-1939) ur. w Ciświcy w powiecie jarocińskim, zamordowany burmistrz Fordonu, sokół i powstaniec wielkopolski. Jego grób znajduje się na starym cmentarzu fordońskim. W latach 1990-2005 był patronem Szkoły Podstawowej 29 im. Wacława Wawrzyniaka w Bydgoszczy – Fordonie, ul. Gawędy 5. W 2005 r., Rada Miasta Bydgoszczy wraz z Kuratorium Oświaty, podjęli bardzo nieodpowiedzialne decyzje, przy wielkim oporze mieszkańców Fordonu, likwidując Szkołę Podstawową 29 w Bydgoszczy, która istniała przez 60 lat. Biogram Wacława Wawrzyniaka został opublikowany w Bydgoskim Słowniku Biograficznym, Bydgoszcz 1997,  t. IV, s. 116-118. Kolejni wymienieni sokoli fordońscy powstańcy wielkopolscy to: Stefan Niewitecki powstaniec wielkopolski, prezes TG „Sokół” w Fordonie w latach 1937-1938. Sokoli, Izabela Wleklińska (1894-1983), ur. w Szubinie, powstaniec wielkopolski w Żninie i Kazimierz Wlekliński (1893-1977), ur. w Wągrowcu, walczył czynnie w powstaniu wielkopolskim na Pałukach. Ich córka sokolica Ewa Wawrzyniak z domu Wleklińska, została członkiem honorowym gniazda fordońskiego. Jan Arudianow PS. „Turek”, członek TG „Sokół” w Berlinie, Krakowie, Poznaniu, gdzie od samego początku brał udział w walkach w powstaniu wielkopolskim. Mieszkał w Fordonie, gdzie w dniu 29.03.1982 r. zmarł i został pochowany. Noty biograficzne opublikowano w Księdze Pamiątkowej ku uczczeniu siedemdziesiątej rocznicy założenia Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Fordonie 1923-1993, Bydgoszcz 1993. Urszula Bogucka przedstawiła sylwetkę swojego dziadka, ziemianina z Pustej Dąbrówki na Pomorzu, Andrzeja Rzyskiego, który wraz ze swoimi braćmi walczył w powstaniu wielkopolskim pod dowództwem Andrzeja Kopy. Andrzej Kopa (1879-1956), wychowanek TG „Sokół”, był komendantem Straży Ludowej w powiecie poznańsko-zachodnim. Z chwilą wybuchu powstania zorganizował dobrze uzbrojony oddział w Dopiewie i Konarzewie liczący 800 powstańców. Brał udział ze swoimi powstańcami w zdobyciu lotniska Ławica. Bracia Rzyscy wywodzili się z rodu ziemiańskiego z Krąplewa koło Stęszewa, gdzie znajdują się ich groby. Powstańcy wielkopolscy 1918/1919: Stanisław Rzyski (1878-1942), Władysław Rzyski (1880-1926), Karol Rzyski (1885-1956), Andrzej Rzyski (1888-1954). Andrzej Bogucki przedstawił sylwetkę swojego stryjecznego dziadka poległego w powstaniu wielkopolskim w 1919 r. członka TG „Sokół” Franciszka Boguckiego (1892-1919), syna Wawrzyńca i Ludwiki z domu Lipińskiej Stajkowskiej. Ponadto prezes przedstawił sylwetkę Mariana Kamińskiego (1899 ?-1966), maszynista kolejowy z Krotoszyna, sokół i powstaniec wielkopolski, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej i wojny obronnej w 1939 r., zmarł i pochowany został w Bydgoszczy. Marian Kamiński był ojcem Haliny Boguckiej, żony sokoła Czesława Boguckiego. Zmarli w Bydgoszczy, pochowani są na cmentarzu przy ul. Artyleryjskiej. Ich powinowatymi byli powstańcy wielkopolscy Wojciech Knach walaczył w bitwie pod Złotnikami Kujawskimi i Rynarzewem - Zamościem, zmarł w 1919 r. Bydgoszczy, pochowany w mogile powstańczej na cmentarzu przy ul. Artyleryjskiej. Stefan Knach poległ w powstaniu, pochowany w mogile zbiorowej powstańców wielkopolskich poległych w walkach z Niemcami w Kcyni i okolicach w 1919 r. Tomasz Stelmach przypomniał sylwetki swoich bliskich krewnych z rodu Wierzejewskich. Wincenty Wierzejewski (1889-1972), przywódca poznańskiej konspiracji, płk Wojska Polskiego. Orędownik idei skautowej. Włączył się w działalność POW ZP, jeden z głównych przywódców tego nurtu powstania wielkopolskiego. Jego biogram opublikowany w Słowniku biograficznym  powstańców wielkopolskich, red. nauk. Antoni Czubiński, Bogusław Polak, Poznań 2002. Jego brat Jan Wierzejewski (1884-1937) był działaczem skautingu i twórcą bydgoskiego harcerstwa, następnie powołany na stanowisko naczelnika Głównej Kwatery Skautowej w Poznaniu. Jego biogram opublikowany w Bydgoskim Słowniku Biograficznym, t. IV, Bydgoszcz 1997. Na zakończenie spotkania, wypisano i wysłano do bliskich osób w dniu 27.12.2018 r. okolicznościowe pocztówki z okolicznościową pieczęcią 100-lecia powstania wielkopolskiego, które przygotowało Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego w Bydgoszczy. Delegacja sokołów fordońskich udała sie 29.12.2018 r. na uroczystości do Zamościa – Rynarzewa. W rejonie Szubina, Rynarzewa, Zamościa i Turu powstańcy wielkopolscy toczyli ciężkie walki. Ważnym wydarzeniem było zdobycie w okolicy Rynarzewa 18 lutego 1919 r. pociągu pancernego „Danuta”. Podczas walk o pociąg poległo 29 powstańców. W 50-lecie powstania wielkopolskiego w 1968 r. został na tą okoliczność postawiony pomnik, którego renowacji dokonano w 1989 r. Obok pomnika zostały odsłonięte dwie krajoznawczo – historyczne tablice, na których opisano przebieg bitwy o pociąg, wspomnienia dotyczące tego wydarzenia, oraz nazwiska poległych. Tablice odsłonili: starosta nakielski i burmistrz Szubina, a poświęcił ks. Roman Michalski, proboszcz z Zamościa. Pośród przemawiających wystąpił Andrzej Bogucki, który przypomniał wielki wkład sokołów, oraz krew i poświęcenie dla niepodległości Polski. Zaapelował do władz, aby nauczyciele z okolicznych szkół, także z Bydgoszczy organizowali lekcje poglądowe i wycieczki krajoznawczo – historyczne do miejsca pamięci narodowej pomnika powstańców wielkopolskich. Warto dodać, że pomimo pomnik usytuowany jest przy głównej szosie, to w okolicach przebiegają szlaki turystyczne. Tablice przygotowano dzięki Stowarzyszeniu „Nasz Zamość”. Po uroczystościach sokoli jako jedyna delegacja udała się na cmentarz parafialny w Rynarzewie, gdzie Bartłomiej Bogucki zapalił znicz przed grobem powstańców wielkopolskich i patriotów pomordowanych przez Niemców do Polski w 1939 r. podczas drugiej wojny światowej. Warto dodać, że po bezprawnym wkroczeniu do Polski Niemcy brutalnie mordowali powstańców wielkopolskich, także w Rynarzewie. Znęcali się nie tylko na powstańcach, ale niszczyli przedwojenne pomniki powstańców wielkopolskich. Na cmentarzu w Rynarzewie zachowała się niewielka płyta ze zniszczonego pomnika, jest wkomponowana w pomnik grobowiec powstały po wojnie. Na zakończenie delegacja sokołów fordońskich zapaliła znicze na grobach powstańców wielkopolskich w Samoklęskach Dużych. (alb).